Οι ναοί του αγίου Παντελεήμονα στα Κύθηρα

Ο άγιος Παντελεήμονας στα Κύθηρα τιμάται σε 2 φερώνυμους ναούς, στα Φράτσια και στην Παλιόπολη. Στις υπόλοιπες ενορίες του νησιού τον τιμούν και τον πανηγυρίζουν σαν φιλοξενούμενο άγιο.

Ο ναός των Φρατσίων μαρτυρείται το 18ο αι. σαν ενορία και προς τιμήν του αγίου κάποια παιδιά βαφτίστηκαν Παντολέος, ώστε η περιοχή ονομάστηκε Παντολιάνικα.Μεταξύ των ενοριτών του ναού ήταν και η οικογένεια Ραπτάκη, πρόγονοι του τροβαδούρου μας, του Αττίκ, από τη πλευρά της μητέρας του, της Εριθέλγης Ραπτάκη. Το 1817 ως νοικοκύρης του ναού αναφέρεται ο παπα Νικόλαος Ραπτάκης, πρόπαππος της Εριθέλγης.

Ο ναός της Παλιόπολης είναι από τα παλαιότερα χριστιανικά μνημεία των Κυθήρων. Ανήκει στον 7ο αι. μ.χ. λίγο πριν ερημωθεί το νησί από τις επιδρομές των Αράβων. Εντός του ναού σώζονται αρχιτεκτονικά λείψανα του αρχαίου οικισμού, όπως το τμήμα ενός κίονα που στηρίζει την αγία Τράπεζα. Στην ίδια εποχή δηλ. στον 7ο αι. ανήκει το ψηφιδωτό δάπεδο του αγίου Γεωργίου στο Βουνό, ο άγιος Κοσμάς στο Παλιόκαστρο (κοντά στο ναό της Αφροδίτης) καθώς και ο ναός των αγίων Σεργίου και Βάκχου.

Από τις ανασκαφές στο Καστρί, στην Παλιόπολη γνωρίζομε ότι η παλαιοχριστιανική Παλιόπολη ήταν κατοικημένη τον 6ο και 7ο αι. διότι σώζονται τείχη Βυζαντινής οχύρωσης.